ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ. Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ ΥΙΟΥ.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑ Κεφάλαιο 15 και στίχοι από 11 έως 32.

Ἄνθρωπός τις εἶχε δύο υἱούς. καὶ εἶπεν ὁ νεώτερος αὐτῶν τῷ πατρί· πάτερ, δός μοι τὸ ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας. καὶ διεῖλεν αὐτοῖς τὸν βίον. καὶ μετ' οὐ πολλὰς ἡμέρας συναγαγὼν ἅπαντα ὁ νεώτερος υἱὸς ἀπεδήμησεν εἰς χώραν μακράν, καὶ ἐκεῖ διεσκόρπισεν τὴν οὐσίαν αὐτοῦ ζῶν ἀσώτως. δαπανήσαντος δὲ αὐτοῦ πάντα ἐγένετο λιμὸς ἰσχυρὰ κατὰ τὴν χώραν ἐκείνην, καὶ αὐτὸς ἤρξατο ὑστερεῖσθαι. καὶ πορευθεὶς ἐκολλήθη ἑνὶ τῶν πολιτῶν τῆς χώρας ἐκείνης, καὶ ἔπεμψεν αὐτὸν εἰς τοὺς ἀγροὺς αὐτοῦ βόσκειν χοίρους· καὶ ἐπεθύμει γεμίσαι τὴν κοιλίαν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν κερατίων ὧν ἤσθιον οἱ χοῖροι, καὶ οὐδεὶς ἐδίδου αὐτῷ. εἰς ἑαυτὸν δὲ ἐλθὼν εἶπε· πόσοι μίσθιοι τοῦ πατρός μου περισσεύουσιν ἄρτων, ἐγὼ δὲ λιμῷ ὧδε ἀπόλλυμαι! ἀναστὰς πορεύσομαι πρὸς τὸν πατέρα μου καὶ ἐρῶ αὐτῷ· πάτερ, ἥμαρτον εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἐνώπιόν σου· οὐκέτι εἰμὶ ἄξιος κληθῆναι υἱός σου· ποίησόν με ὡς ἕνα τῶν μισθίων σου. καὶ ἀναστὰς ἦλθε πρὸς τὸν πατέρα ἑαυτοῦ. ἔτι δὲ αὐτοῦ μακρὰν ἀπέχοντος εἶδεν αὐτὸν ὁ πατὴρ αὐτοῦ καὶ ἐσπλαγχνίσθη, καὶ δραμὼν ἐπέπεσεν ἐπὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ καὶ κατεφίλησεν αὐτόν. εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ υἱὸς· πάτερ, ἥμαρτον εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἐνώπιόν σου, καὶ οὐκέτι εἰμὶ ἄξιος κληθῆναι υἱός σου. εἶπε δὲ ὁ πατὴρ πρὸς τοὺς δούλους αὐτοῦ· ἐξενέγκατε τὴν στολὴν τὴν πρώτην καὶ ἐνδύσατε αὐτόν, καὶ δότε δακτύλιον εἰς τὴν χεῖρα αὐτοῦ καὶ ὑποδήματα εἰς τοὺς πόδας, καὶ ἐνέγκαντες τὸν μόσχον τὸν σιτευτόν θύσατε, καὶ φαγόντες εὐφρανθῶμεν, ὅτι οὗτος ὁ υἱός μου νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησεν, καὶ ἀπολωλὼς ἦν καὶ εὑρέθη. καὶ ἤρξαντο εὐφραίνεσθαι. Ἦν δὲ ὁ υἱὸς αὐτοῦ ὁ πρεσβύτερος ἐν ἀγρῷ· καὶ ὡς ἐρχόμενος ἤγγισε τῇ οἰκίᾳ, ἤκουσε συμφωνίας καὶ χορῶν, καὶ προσκαλεσάμενος ἕνα τῶν παίδων ἐπυνθάνετο τί εἴη ταῦτα. ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ ὅτι ὁ ἀδελφός σου ἥκει, καὶ ἔθυσεν ὁ πατήρ σου τὸν μόσχον τὸν σιτευτόν, ὅτι ὑγιαίνοντα αὐτὸν ἀπέλαβεν. ὠργίσθη δὲ καὶ οὐκ ἤθελεν εἰσελθεῖν. ὁ οὖν πατὴρ αὐτοῦ ἐξελθὼν παρεκάλει αὐτόν. ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπε τῷ πατρὶ· ἰδοὺ τοσαῦτα ἔτη δουλεύω σοι καὶ οὐδέποτε ἐντολήν σου παρῆλθον, καὶ ἐμοὶ οὐδέποτε ἔδωκας ἔριφον ἵνα μετὰ τῶν φίλων μου εὐφρανθῶ· ὅτε δὲ ὁ υἱός σου οὗτος, ὁ καταφαγών σου τὸν βίον μετὰ πορνῶν, ἦλθεν, ἔθυσας αὐτῷ τὸν μόσχον τὸν σιτευτὸν. ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ· τέκνον, σὺ πάντοτε μετ' ἐμοῦ εἶ, καὶ πάντα τὰ ἐμὰ σά ἐστιν· εὐφρανθῆναι δὲ καὶ χαρῆναι ἔδει, ὅτι ὁ ἀδελφός σου οὗτος νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησε, καὶ ἀπολωλὼς ἦν καὶ ευρέθη.

Ερμηνευτικά σχόλια Κωνσταντίνου Στρατή.

Τη δεύτερη Κυριακή του Τριωδίου οι άγιοι Πατέρες επέλεξαν το Ευαγγελικό ανάγνωσμα της παραβολής το ασώτου υιού. Το κύριο θέμα της παραβολής αυτής του Ιησού Χριστού είναι η μετάνοια του αμαρτωλού ασώτου ανθρώπου και η πλήρης αποδοχή του από τον ελεήμονα και ευσπλαγχνικό και συγχωρητικό Πατέρα του, ο οποίος τον δέχεται με την μεγαλειώδη πατρική του αγάπη γιατί ο Θεός είναι αγάπη.

Αγαπητοί μου φίλοι με την παραβολή του αυτή ( και μέσα σε 21 μόλις στίχους) ο Ιησούς Χριστός θέλει να μας τονίσει τρία ουσιώδη ζητήματα που έχουν άμεση σχέση με τη σωτηρία των ψυχών μας.

Το κεντρικό πρόσωπο της παραβολής αυτής είναι ο Πατέρας Θεός και η μεγαλειώδης, χωρίς όρια, και απέραντη αγάπη Του προς το μετανοημένο παιδί Του.

Μετά έχουμε το πρόσωπο του ασώτου υιού του νεώτερου σε ηλικία, του παιδιού του Θεού δηλαδή, το οποίο σε κάποια στιγμή της ζωής του, φεύγει από το σπίτι του Πατέρα του, ζει μια άσωτη ζωή, κατασπαταλά την "περιουσία" του τουτέστιν όλα τα πνευματικά του χαρίσματα, έρχεται σε ανείπωτη ένδεια, συνέρχεται, μετανοεί, και επιστρέφει στο πατρικό του σπίτι.

Ο άσωτος υιός συμβολίζει ολους τους ανθρώπους, οι οποίοι απομακρύνονται από το Θεό, φεύγουν από την Εκκλησία του, ζουν μιαν άσωτη ζωή, όμως κάποτε μετανοούν και επιστρέφουν και γίνονται αποδεκτοί από τον Θεό εξ αιτίας της μεγαλειώδους του αγάπης προς τον αμαρτωλό άνθρωπο.

Και τελευταία έχουμε τον αδελφό του ασώτου τον μεγαλύτερο σε ηλικία, ο οποίος ενώ φαινομενικά είναι ένα καλό παιδί, ενας καλός άνθρωπος,που φαινομενικά κάνει πάντα το σωστό ενώπιον του Θεού, όμως μέσα του είναι στεγνός από αγάπη, και αντί να χαρεί από την επιστροφή του αδελφού του, αυτός θυμώνει και δεν συμμετέχει στη γενική χαρά για τη μετάνοια του αδελφού του. Ίσως σας φανεί περίεργο, αλλά η παραβολή του ασώτου είναι συνέχεια της παραβολής του τελώνου και του Φαρισαίου.

Βλέπετε οτι το Τριώδιο ανοίγει με την παραβολή του τελώνου και του Φαρισαίου, γιατί μέσω αυτής της παραβολής ο Χριστός μας διδάσκει την ταπείνωση, που είναι ο πρώτο σκαλοπάτι για τη σωτηρία μας.Το δεύτερο σκαλοπάτι που ακολουθεί στη δεύτερη Κυριακή του τριωδίου είναι η μετάνοια που είναι το κεντρικό μήνυμα της παραβολής του ασώτου υιού, γι΄αυτό το λόγο οι πατέρες της Εκκλησίας μας εθέσπισαν ώστε τις δυο πρώτες Κυριακές του Τριωδίου να ακούμε αυτά τα δύο Ευαγγελικά αναγνώσματα,που αναφέρονται πρώτα στη ταπείνωση και μετά στη μετάνοια. Και συγκεκριμμένα μπορούμε να παρομοιάσουμε τον Φαρισαίο της παραβολής του Τελώνου και Φαρισαίου με τον αδελφό του ασώτου στην παραβολή του ασώτου υιού. Και τα δύο αυτά πρόσωπα είναι στεγνά από αγάπη, προβάλλουν μπροστά στο Θεό τα καλά τους έργα, ο μεν φαρισαίος με έπαρση προσεύχεται προβάλλοντας τον εαυτό του σαν τον καλύτερο και δικαιότερο άνθρωπο, λέγοντας δεν είμαι σαν αυτόν τον τελώνη, ο δε αδελφός του ασώτου κάνει ακριβώς το ίδιο και αυτός προβάλλει τα καλά του έργα μπροστά στον Θεο,λέγοντάς του: σου δουλεύω τόσα χρόνια κλπ, θεωρώντας οτι είναι ανώτερος από τον άσωτο αλλά μετανοημένο αδελφό του.

Από την άλλη μεριά έχουμε τον αμαρτωλό και άσωτο υιό ο οποίος όμως συνέρχεται, μετανοεί και επιστρέφει προς τον Θεό, λέγοντας του " Δεν είμαι άξιος να λέγομαι παιδί σου, κάμε με σαν ένα από τους υπηρέτες σου". Ο άσωτος υιός ομοιάζει με τον αμαρτωλό τελώνη, ο οποίος κάνει ακριβώς ο ίδιο, συνέρχεται, μετανοεί και επιστρέφει προς τον Θεό λέγοντάς του" Θεέ μου δείξε έλεος σε μένα τον αμαρτωλό."

Ας προσέξουμε ένα σημείο της παραβολής στην αρχή της.. Λέει ο νεώτερος υιός στον πατέρα του.. "Πατέρα δός μου το μέρος της περιουσίας που μου ανήκει".Ας προσέξουμε καλά αυτή τη πρόταση, γιατί η αμαρτία και η ασωτία του νεώτερου υιού αρχίζει από αυτή την πρόταση..

Τίποτα δεν μας ανήκει μπροστά στο Θεό, όλα είναι δικά του.. όλα όσα έχουμε και διαχειριζόμαστε ανήκουν σε αυτόν.. Σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να πούμε στο Θεό .."δος μου αυτό που μου ανήκει!.. Επαναλαμβάνω οτι τίποτα δεν μας ανήκει. Δεν μας ανήκουν ούτε τα σπίτια, ούτε τα χωράφια, ούτε τα χρήματα, ούτε τα τάλαντα που τυχόν έχουμε, ούτε οι υψηλές θέσεις που μπορεί να έχουμε στην πολιτική, ή ακόμη και στην Ιερωσύνη. . Ολα είναι δώρα του Θεού προς εμάς και απαιτεί από εμάς να τα διαχειρόμαστε με ταπείνωση και πάντα για τη δική του δόξα, και τούτο φαίνεται ξεκάθαρα όταν μας κατεβάζουν γυμνούς στον τάφο..

Έτσι λοιπόν ο άωτος υιός πήρε από τον πατέρα του αυτά που του "ανήκαν". Και τι τα έκανε? Από τη στιγμή που θεώρησε ότι ήταν δικά του, τα κατασπατάλησε ζώντας μιαν άσωτη και αμαρτωλή ζωή.

Βλέπετε τί κάνουμε εμείς οι προσωρινοί άνθρωποι? Απαιτούμε από τον ύψιστο Θεό αυτό που μας ανήκει. Και επίσης το απαιτούμε αυτό που μας ανήκει και από τον συνάνθρωπό μας, από τον συγγενή μας, , από τον γνωστό μας, από τον πλησίον μας. Πολλές φορές απαιτούμε αυτό που μας "ανήκει" σύροντας τον άλλον άνθρωπο σε πολυετείς δικαστικές διαμάχες για επουσιώδη πράγματα "που μας ανήκουν", Ξεχνάμε ότι τίποτα δεν μας ανήκει , γιατί τίποτα δεν φέραμε δικό μας πάνω στη γη, και τίποτα δεν θα πάρουμε μαζί μας όταν θα μας θάψουν μέσα στη γη, ή αν μας αποτεφρώσουν στα αποτεφρωτήρια και σκορπίσουν τη στάχτη μας πάνω στη γη.

Και έτσι λοιπόν ο άσωτος άνθρωπος αφού πάρει αυτό που του ανήκει το κατασπαταλά και καταλήγει στο τέλος να ζει μαζί με τους χοίρους, να τρώει μαζί τους και να τρώει και από το φαΐ τους. Αλλά και ο μεγαλύτερος αδελφός του ασώτου δεν βρίσκεται σε καλύτερη πνευματική κατάσταση, μολονότι δεν έχει φύγει από το σπίτι του πατέρα του, τουτέστιν από την Εκκλησιά του. Εκτελεί όλα τα θρησκευτικά του καθήκοντα, προσεύχεται, οπως ο φαρισαίος, προσκυνάει έως εδάφους τις άγιες εικόνες, ίσως και να ψάλλει, και όμως μέσα του είναι στεγνός από αγάπη και από χαρά.ζει συνεχώς μέσα στην κατήφεια και στη θλίψη.. Και ενώ ο Θεός θυσιάζει από τη χαρά του το πιο καλοθρεμμένο μοσχάρι, που συμβολίζει τη θυσία του Ιησού Χριστού , κάνει μέγα δείπνο από η μεγάλη Του χαρά για την μετάνοια και επιστροφή του άσωτου παιδιού του, αυτός ο αδελφός του,το καλό παιδί,τί κάνει ? γογγύζει και διαμαρτύρεται κατά του Θεού, θυμώνει και δεν θέλει να συμμετέχει στο δείπνο. Και ενώ είναι μπροστά του το σιτευτό μοσχάρι, δηλαδή ο Ιησούς Χριστός, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου, αυτός γογγύζει, γκρινιάζει και κάνει παρατηρήσεις στο Θεό στον πατέρα του, οτι ούτε ένα κατσικάκι δεν του έδωσε.

Αλλά ο Θεός δεν αρκείται μόνον στο να σφάξει το σιτευτό μοσχάρι δηλαδή να θυσιάσει τον μονογενή του Υιό υπέρ της σωτηρίας του κόσμου, αλλά ντύνει τον μετανοημένο αμαρτωλό άνθρωπο, οπως έντυσε με δερμάτινους χιτώνες τον Αδάμ και την Εύα. Τους ντύνει με την πρώτη και την καλύτερη στολή της σωτηρίας και της αιώνιας ζωής, τους δίνει το δακτυλίδι οπως δίνει ο γαμπρός το δακτυλίδι στη νύμφη του, συμβολίζοντας την αιώνια ένωση του πρώην αμαρτωλού ανθρώπου με τον Θεό., του δίνει παπούτσια που δεν παλιώνουν ώστε με αυτά να περπατά μέσα στα αγκάθια του επίγειου δρόμου του, να περπατά μέσα στα αμαρτωλά έθνη για να μεταφέρει το ζωοποιό άγγελμα του Ευαγγελίου του Χριστού.

Αγαπητοί μου φίλοι, όλοι οι άνθρωποι απανταχού της γης, βρισκόμαστε είτε στη θέση του ασώτου, είτε στη θέση του αδελφού του. Δύο είναι οι μεγάλες κατηγορίες των ανθρώπων μπροστά στο Θεό. Είναι οι άσωτοι που όμως μετανοούν και σώζονται και επιμένουν να βρίσκονται στο δύσκολο και ανηφορικό δρόμο του Χριστού έως του τέλους της επίγειας ζωής τους, και είναι αυτοί οι οποίοι ομοιάζουν με τον αδελφό του ασώτου.. αυτοί δεν είναι άσωτοι, φαινομενικά είναι καλοί άνθρωποι , εκκλησιάζονται τακτικά, εκτελούν όλους τους τύπους των θρησκευτικών καθηκόντων τους,κάνουν λειτουργίες, είναι θρήσκοι, αλλά στην πραγματικότητα βρίσκονται πολύ μακρυά από την χάρη και το έλεος του Θεού, αυτοί είναι οι συνεχώς γκρινιάριδες, που δεν έχουν ειλικρινή χαρά και αγάπη για τον αδελφό τους, και ο,τι και αν κάνουν, το κάνουν για να δοξασθούν από τους ανθρώπους και όχι από τον Θεό.Θα ήθελα να συμπληρώσω λίγα ακόμη σχετικά με τη συνάντηση του μετανοημένου αμαρτωλού πρώην ασώτου υιού με τον πατέρα του... Ενώ λοιπόν ακόμη ο άσωτος ήτανε μακριά, ο πατέρας του τον είδε και έτρεξε πρώτος και τον προϋπάντησε και τον καταφίλησε, συγχωρώντας τον.

Ας προσέξουμε και κάτι άλλο .. δεν του έκαμε παρατηρήσεις ο πατέρας του, ούτε τον επέκρινε, ούτε τον μάλωσε για την πρότερη κακή διαγωγή του, ούτε τον ερώτησε "Τί έκαμες την περιουσία που σου έδωσα?".

Αλλά τι κάνει ο Θεός? Τον ασπάζεται, τον ευλογεί, τον συγχωρεί, σφάζει το πιο καλοθρεμμένο μοσχάρι, του δωρίζει δακτυλίδι, τον ντύνει με τα πρώτα και καλύτερα, ρούχα, του δίνει παπούτσια .

Και ενώ ο άσωτος επιστρέφει γυμνός, ταλαιπωρημένος, διψασμένος, νηστικός, ο πατέρας του εξ αιτίας της υπέρτατης αγάπης του προς το παιδί του, του προσφέρει τα πάντα.

Αγαπητοί μου φίλοι αυτός ο Θεός της αγάπης, είναι και δικός μας Πατέρας. Αυτός μας περιμένει να κάνουμε το πρώτο βήμα της επιστροφής μας που είναι η ταπείνωση. Βλέπετε ο άσωτος υιός πέρασε από το ευλογημένο στάδιο της ταπείνωσης, όταν έφτασε να τρώει μαζί με τους χοίρους. Τότε κατάλαβε ότι στο σπίτι του πατέρα του θα ήταν πολύ καλύτερα, έτσι ταπεινώθηκε, και η ταπείνωσή του τον οδήγησε στη μετάνοια... και έτσι είπε στον πατέρα του " Πατέρα, δεν είμαι άξιος να ονομάζομαι παιδί σου, κάμε με σαν έναν από ους δούλους σου". δούλος ζητάει να γίνει, και ο Θεός του χαρίζει τα πάντα, για να ζήσει μια ευλογημένη ζωή μέσα στο σπίτι ου πατέρα του σαν παιδί του που είναι, και εν κατακλείδι του χαρίζει την αιώνια ζωή.

Κωνσταντίνος Στρατής

Ψάλτης στον Ι.Ν. Αγίου Νικολάου

Μεσαριά, Ανδρος.